Juraev Rivojiddin Xofuzullaevichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘zbekistonda rotaviruslarning molekulyar-genetik tavsifi va ularning diareyali kasalliklarda klinik-epidemiologik ahamiyati», 03.00.04–Mikrobiologiya va virusologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.DSc/Tib19.
Ilmiy maslahatchi: Musabaev Erkin Isakovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Virusologiya ilmiy-tekshirish instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Respublika immunologiya ilmiy markazi va Toshkent tibbiyot akademiyasi, DSc.27.06.2017.Tib.50.01.
Rasmiy opponentlar: Mixaylov Mixail Ivanovich, tibbiyot fanlari doktori, professor (Rossiya Federatsiyasi); Nuraliev Nekkadam Abdullaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Mirzaeva Mamlakat Aynakulovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: FBFB Rossiya iste’molchilar nazorati markaziy epidemiologiya ilmiy-tekshirish instituti (Rossiya Federatsiyasi)
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekistonda uchraydigan rotaviruslarning molekulyar-genetik xususiyatlarini aniqlash va ularning diareyali kasalliklarda klinik-epidemiologik ahamiyatini baholashdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor O‘zbekiston hududida rotavirus infeksiyasining xususiyatlari va klinik kechishi aniqlangan;
ochiq suv havzalari va vodoprovod tarmoqlaridagi suv ifloslanishining umumiy O‘II va RVI bilan kasallanish darajasi bilan bog‘liqligi aniqlangan;
ilk bor respublikada tarqalgan rotaviruslar genotiplari tiplashtirilgan va molekulyar-genetik xususiyatlari aniqlangan;
ilk bor sikvens usulida rotaviruslar VP4 va VP7 oqsillarida nukleotidlar ketma-ketligi aniqlangan;
rotavirus infeksiyasi klinik kechishi virus genotiplariga bog‘liqligi aniqlangan;
rotavirusga qarshi emlashning iqtisodiy samaradorligi baholangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
O‘zbekistonda rotaviruslarning molekulyar-genetik tavsifi va ularning diareyali kasalliklarda klinik-epidemiologik ahamiyatibo‘yichaolingan natijalar asosida:
Rotaviruslarning etiologiyasi, epidemiologiyasi, tashxisi, klinikasi, davolash va profilaktikasi bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida ishlab chiqilgan «Rotavirusli infeksiya: etiologiyasi, epidemiologiyasi, tashxisi, klinikasi, davolash va profilaktikasi» mavzusidagi uslubiy qo‘llanmasi hamda «O‘tkir diareyalarning etiologiyasi va epidemiologiyasi» va «O‘tkir diareyali kasallarni tashxislash va davolash» mavzusidagi uslubiy ko‘rsatmalari tasdiqlangan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2015 yil 19 martdagi 8N-d/22-son ma’lumotnomasi). Mazkur uslubiy qo‘llanma va ko‘rsatmalar rotavirusli diareyalarni erta tashxislash, klinik kechishini aniqlash, molekulyar-genetik tashxislash asosida vaksinatsiyalash uchun zarur bo‘lgan vaksinalarni qo‘llash imkoniyatini yaratdi;
RVIni tashxislash va davolash taktikasi algoritmi, ularning shifoxonagacha bo‘lgan davrda erta tashxislash va o‘tkir diareyali bemorlarni davolashni optimallashtirish chora-tadbirlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash tizimiga, jumladan Toshkent vrachlar malakasini oshirish instituti yuqumli kasalliklar va virusologiya kafedrasiga, Respublika sanitariya epidemiologiya nazorati markazi virusologiya laboratoriyasiga, Toshkent shahar 4-bolalar yuqumli kasalliklar shifoxonasi, Buxoro viloyat yuqumli kasalliklar shifoxonasi amaliyotiga tatbiq qilingan (Sog‘liqni saqlash vazirligining 2015 yil 19 martdagi 8N-d/22-son ma’lumotnomasi). Joriy qilingan natijalar birlamchi bo‘g‘in shifokorlari tomonidan virusli diareyalarga erta tashxislash va davolashni optimallashtirishga xizmat qilgan. Olingan natijalar asosida O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligining 2007 yil 21 sentyabrdagi 420-son «O‘zbekiston Respublikasida rotavirus infeksiyasi ustidan epidemiologik nazorat o‘rnatish tizimini tashkil etish to‘g‘risida»gi va 2007 yil 29 dekabrdagi 595-son «Respublikada o‘tkir direyali kasalliklar profilaktikasini takomillashtirish to‘g‘risida»gi buyruqlarini ishlab chiqishga imkon bergan.
